‘Tot het moment dat mijn lichaam ter ruste wordt gelegd
ga ik door met leven in de dag en zijn in het moment’
Edward L.Gr.
De wreedste straf
De doodstraf dient maar één doel: brute wraak. Discussie over de doodstraf is geen onzin, de angst en de onrust die ernstige misdrijven met zich meebrengen mogen niet worden ontkend. Angst is echter een slechte raadgever. De doodstraf is het slechtst denkbare antwoord op die angst. De doodstraf is wreed, nutteloos en onomkeerbaar. De doodstraf geeft het verkeerde signaal: mensen doden omdat ze gedood hebben.
Misschien zal het nooit helemaal lukken de primitieve man met de knots in onszelf uit te bannen. Dat is de reden waarom het recht nodig is. Een rechtsstaat straft, maar neemt nooit wraak.
‘Texas heeft vierhonderd gevangenen in speciale cellen voor ter dood veroordeelden. Er zijn niet voldoende advocaten om de mensen te verdedigen. Acht executies in één maand zijn niet langer vermeldenswaardig. Het gaat maar door, week in week uit. Steeds meer in stilte …’
Samenvatting van Bart Stapert,
advocaat en bestuurslid Amnesty International
27 april 2004
Mijn liefste Edward,
Dit is mijn laatste brief aan jou mijn lieve, dierbare vriend. Naamloos was je daar in de dodencel, zonder nummer werd je post zonder pardon geretourneerd.
Toen ik een aantal weken geleden mijn brief aan jou teruggestuurd kreeg met de aantekening onbekend erop, vreesde ik het ergste. Drie dagen geleden had ik de moed om je status op te zoeken op het internet. Toen ik je nummer niet vond in de lijst wist ik genoeg. Ik zocht verder, bij de executies en daar vond ik jou en je laatste woorden:
‘Ik wil slechts zeggen dat ik me niet verdrietig of bitter voel naar wie dan ook. Ik ben niet daar naar binnengegaan om hen te doden, maar ik voel me op geen enkele manier beter dan degene die dit wel deed. Jezus is mijn Schepper’.
Ik hield mijn adem in. Dit kon niet waar zijn. Zo onmenselijk kunnen mensen niet zijn. Maar zo onmenselijk zijn mensen soms wel. Hoe zou je anders dit werk vol kunnen houden?
Bewaker in een dodencel in Texas met strengere condities dan elders in de USA kun je alleen maar zijn wanneer je trigger zit op macht en het onderdrukken van jezelf en dus ook van anderen. Je had minder privileges dan anderen in eenzelfde situatie. Zo konden wij elkaar niet bellen.
Je mocht geen cadeautjes ontvangen, zelfs geen postzegels. Ik stuurde je posters met Kerst. De posters werden je getoond en vervolgens aan mij teruggestuurd! Je cel was vochtig en koud, heet in de zomer.
Je werd slechts drie maal per week een half uurtje gelucht. Zoals je schreef waren er soms hele aardige jongens, maar die bleven meestal niet lang.
Lieve Edward, ik voelde me boos en verdrietig tegelijk. Niet omdat je dood bent, dat moet een enorme bevrijding voor je zijn, maar omdat ik het op die manier moest vernemen. Wist je het niet tijdig genoeg of kon je het me niet laten weten? Ik zocht je laatste brief op, las de laatste regels nog eens en wist dat je wist …
Het is bijna drie jaar geleden dat ik las over Leaque of Life en voelde: Ja, dat wil ik, corresponderen met een ter dood veroordeelde. Ik vulde mijn persoonsbeschrijving in en liet voorkeuren weg in de veronderstelling dat de juiste persoon op mijn pad zou komen. Elvi bracht ons bij elkaar en ik begon de correspondentie.
Vanaf het moment dat ik je naam las liet ik je energie toe. Ik voelde dat ik je volledig kon omhelzen in mijn liefde, onvoorwaardelijk. Er was geen enkel: ‘Ja maar …’
Je liet aanvankelijk niet veel van jezelf zien. Nog sterker, je probeerde me uit en toen ik iets stoms gedaan had strafte je me daarvoor.
Terecht, maar toen je daarover bleef doorzagen, heb ik je kort en bondig geschreven: ‘Oké, het spijt me en dat weet je. Ik zal mijn best doen dit niet weer te laten gebeuren. Maar wil je nu met mij schrijven ja of nee’. Je liet weten dat je maar al te graag met me wilde blijven schrijven, mijn brieven waren zo anders dan van je vorige penvrienden.
Wat mij ongetwijfeld onderscheidde van anderen was het feit dat ik op geen enkele manier medelijden met je had en je niet wenste te betuttelen. Ik trad je op dezelfde manier tegemoet als ik zelf tegemoet getreden wens te worden, als gelijke. En zo ervoer ik je ook.
Pas maanden later ging ik op het internet zoeken wat je precies op je kerfstok had. Ik wilde onderzoeken of dit enig verschil zou maken in mijn gevoelens naar jou. De aanklacht was niet gering. Ik liet het beetje bij beetje binnen en bleef dezelfde. Voelde je dat ik daarmee bezig was? In je eerstvolgende brief schreef je dat je in een ongecontroleerd moment een meisje had vermoord en dat je daar vreselijk veel spijt van had. Je schreef dat je van meer werd beschuldigd, maar dat DNA onderzoek uit kon wijzen dat dit niet zo was. Dit laatste werd geweigerd.
Ik geloofde je en dit was de enige keer dat we over deze zaken met elkaar hebben gesproken. Onze correspondentie ging over het leven en niet over de dood.
Je had aanvankelijk ronduit de pest aan je – doorgaans blanke – bewakers. Je had ook een uitgesproken mening over Bush.
Zei dat hij een goedkope machtswellusteling was die niet zou rusten voordat hij de wereld onder controle had. Je mening was niet anders dan die van een andere Amerikaanse vriend die op mijn pad kwam nadat hij mijn boek ‘Way to the Light’ had gelezen. Niet alle Amerikanen zijn blij met meneer Bush. Diezelfde Bush is een fanatieke voorstander van de doodstraf.
Ja dat wilde jij ook wel, mijn boek ontvangen. Dat niet alleen, je genoot ervan en vertelde erover aan je medegevangen. Er gebeurde meer met je. Je was eindeloos dankbaar dat ik je accepteerde zoals je was. Dat ik geen behoefte had om te preken of met vingertjes te wijzen. Integendeel, wie ben ik om te oordelen over wie dan ook?
Je begon te ontdekken dat er uiteindelijk maar één persoon was waar je ronduit de pest aanhad: jouw zelf. En meer en meer begon je jezelf te omhelzen. Je brieven werden steeds milder, milder naar jezelf, milder naar je omgeving. Onbegrip maakte plaats voor begrip.
Wanneer ik langere tijd niets hoorde wist ik inmiddels dat het niets met mij te maken had, maar dat je te depressief was om te schrijven. Ook dat was goed.
We schreven elkaar steeds diepere dingen, levenszaken. Als je de dood in de ogen kijkt is er geen tijd voor spelletjes. Ik stuurde je meditaties en oefeningen om je angst te doorvoelen en te transformeren en de vertaling van mijn boek ‘Liefde is Al Wat Is’. Klagen deed je zelden. Je vond het fijn als je iets voor anderen kon doen en hielp je medegevangenen met het schrijven en het voorlezen van hun brieven. Omdat je volledig afhankelijk was van de goede wil van anderen, stuurde ik je af en toe wat geld. Je vroeg me daarmee op te houden, je had een andere penvriendin die daarvoor zorgde. De oefeningen, de liefde en de aandacht waren meer dan genoeg, zei je.
Ik vertelde af en toe over jou in lezingen. Soms riep dat boosheid op – maar het droeg ook bij aan meer begrip. Ik gebruikte jou om anderen te laten zien dat ieder mens de schepper en de vernietiger in zich draagt. Haat, en de gedachte aan moord is in wezen niet anders dan de daad zelf. Dit alles komt voort uit afgescheidenheid. Mensen zoals jij hebben meestal een traumatisch verleden. Je was opgegroeid in een liefdeloze, agressieve omgeving. Je had ook nog een zwarte huid in een dominante blanke cultuur. Dit alles maakte je erg onzeker, verlegen haast.
Wanneer we eerlijk durven te zijn naar onszelf en inzicht beginnen te krijgen in de cirkel van het leven zal ieder weldenkend mens ophouden met oordelen. Ook in dat opzicht bewonder ik een van mijn grootste voorbeelden in dit leven: Elisabeth Kübler Ross. Zij liet zich opsluiten in gevangenissen in Schotland en Zuid-Afrika met gevangenen en bewakers. Na een week was er geen enkele verschil meer tussen de een en de ander. Helaas kreeg ze hiervoor geen toestemming in haar eigen land, de USA. Er zijn weinig mensen die in haar voetsporen durven te treden …
Aan het einde van het afgelopen jaar vroeg ik je of je er wel eens over had nagedacht om je levensverhaal te schrijven. Je antwoordt hoe mijn woorden je bemoedigen, dat je mijn brieven in een depressieve stemming leest en herleest. En ja, je hebt er vaak over nagedacht om je levensverhaal te schrijven. Je zou het ongetwijfeld gedaan hebben, ware het niet dat er ook anderen in betrokken zullen worden. Een aantal mensen, waaronder je moeder, wil je beschermen. Bovendien, schreef je, was alles niet even plezierig wat je jezelf herinnerde. Het zou ongetwijfeld een aantal mensen schokken. Je zou het met je advocaat bespreken, zei je. Dit laatste wijst erop dat je toen nog niet wist dat je einde zo nabij was.
Eenvoudig
‘Ik zal doorgaan om mezelf te helen en anderen te vergeven’, schreef je. ‘Want ook ik hoop erop om vergeven te worden. Het leven is een gigantisch leerschool welke nooit ophoudt ons waardevolle lessen te leren.
Mijn leven nu is in vele opzichten beter dan het ooit geweest is. Ik voel me vredig vanbinnen en mijn onrust is niet dominant. Ja, mijn leven heeft een onvoorstelbare transformatie ondergaan. Misschien toch de moeite waard om er met de advocaat over te spreken …’
‘Mijn leven hier is heel eenvoudig. Dat is goed, want ik begrijp inmiddels wat verspilling is. De mate van verspilling in de wereld is moeilijk te begrijpen als je zo afgescheiden bent van alle materiële dingen, zoals ik. Materiële rotzooi verdeelt de mens en maakt ons blind voor werkelijke waarden.
Materieel bezit is belangrijker geworden dan de liefde tussen mensen. Hoe meer we bezitten, hoe meer we willen bezitten en niets schijnt onze leegte nog te kunnen vullen. Deze verlangens verwijderen ons van ons innerlijk pad. Op het moment dat we verstoken raken van onze materiële welvaart dan realiseren we onszelf dat we onsZelf verloren hebben. We zijn inmiddels zo geconditioneerd dat we denken dat deze zaken onze waarde bepalen’.
‘Vandaag begrijp ik dat materie niet de plaats in kan nemen van wat ik ben.
Ik begin een tipje van de sluier op te lichten en mezelf meer en meer te begrijpen. Ik kies er liever voor om gefocust te blijven dan in materiële overvloed te leven’.
‘Ik ben blij dat jij degene bent die me begrijpt. Er zijn mensen die me jarenlang kennen, maar ze begrijpen niets van mij. Het doet me ongelofelijk veel om gekend te worden en niet te worden veroordeeld’.
‘Jij bent in mijn gedachten en mijn gebeden, mijn kostbare Yasmin. We omhelzen elkaar met liefde en licht en eindeloze vreugde’.
‘Tot het moment dat mijn lichaam ter ruste wordt gelegd ga ik door met leven in de dag en zijn in het moment’.
Vrij
Ik doe deze dagen wat ik vaker doe in crisissituaties. Ik zoek een stuk steen en begin te werken. Dit keer is het een zacht stuk mergelsteen.
Hij is al voorbewerkt. Ik heb een gigantische energie, het lijkt wel alsof ik niet alléén bezig ben. De vorm is al min of meer bepaald. Er ontstaan twee persoonlijkheden, twee monnikachtige figuren zonder gezicht. Ik realiseer me dat jij voor mij niet naamloos bent. Dat je een duidelijk gezicht hebt gekregen en dat ik eeuwig met je verbonden ben. Ik koester je voor eeuwig in mijn hart. Tijdens mijn meditaties ervaar ik je als grenzeloze ruimte.
Vandaag was ik bij een vriend. Ik gaf hem je foto. Hij vertelde het volgende. Je getuigde van je liefde voor mij. Je wilde me nogmaals bedanken voor de liefde die ertussen ons is gegroeid en voor mijn ondersteuning. Je zei dat je door een injectie ter dood was gebracht. Dit was een schokervaring. Je werd gelanceerd als een raket.
Je zei dat je wist dat je verkeerd gehandeld had, dat je spijt had en het goed zou maken voor jezelf en voor haar. Het was een inlossing van karma, zei je. Je liet weten dat je leven ondragelijk zwaar was geweest. De laatste tien jaar voelde je jezelf als een cactus in de woestijn. ‘Ik voel me nu vrij. Ik ben alweer bezig met een nieuwe scheut te maken’, zei je, ‘want het leven gaat door en ik kom terug’.
Je sprak je mededogen uit over het land waar je geïncarneerd was, de USA. Je zei dat de USA in grote nood was en hulp nodig had. Je voelde mededogen met al die jonge soldaten die zich moesten offeren voor een illusie.
En heel verrassend: je zei dat je me hielp met het maken van een beeld! Nou eerlijk gezegd heb ik dat gevoeld, maar ik vermoed dat we er samen nog eentje gaan maken.
Lieve Edward, hoe kan ik de dankbaarheid uitdrukken die ik voel voor het feit dat jij in mijn leven gekomen bent. Je bent een groot leermeester en hoewel ons contact nu op een andere manier plaatsvindt, zal ik je brieven zeker missen.
Daarnaast ben ik vooral ook blij. Blij voor jou dat je verlost bent uit een onmenselijk groot lijden. Voorheen vond ik dat het niet zou moeten kunnen, om iemand tien jaar lang in een dergelijke situatie te plaatsen. Tegelijkertijd besef ik dat er niets zomaar gebeurt, integendeel. Jij hebt de kans gekregen en genomen om ongelofelijk veel uit te werken hier op aarde.
Datgene wat klaar is, is klaar, dat hoef je niet opnieuw te doen. Het enige wat belangrijk is, is dat je jezelf kunt vergeven. Want dat zul je zelf moeten doen. Je hebt ongetwijfeld inmiddels ontdekt wat je in essentie allang wist: er bestaat geen straffende godheid. Integendeel, God is onvoorwaardelijke liefde zonder oordelen en omarmt ieder van zijn schepselen met diezelfde onvoorwaardelijkheid en onbegrensde liefde. En zo krijgen we allemaal, wat we ook gedaan mogen hebben, voortdurend de kans om thuis te komen bij onszelf en een nieuwe start te maken. Steeds opnieuw, totdat we in volledigheid zijn teruggekeerd in de essentie van eenheid van waaruit we eens vertrokken…
In een woordeloze liefde,
Je zuster in spirit, Yasmin
Nawoord
Er is slechts één manier om nooit fouten te maken: niets doen …
Na het vernemen van de dood van Edward en het schrijven van zijn laatste brief was ik vijf dagen op een internationale vrouwenconferentie. Ik deelde mijn kamer met een vrouw uit Israël. Zij had reeds vernomen dat ik auteur was. Ze bestookte me onmiddellijk met vragen waar ik zoal over schreef. Ik was niet in staat haar dit uit te leggen en gaf haar de engelse vertaling van Edward’s brief. Ze begon te lezen en was perplex!
Pas die avond was ze in staat om haar verhaal te delen: zes jaar voordien was ze in Findhorn en deelde haar kamer met een vrouw wiens dochter was vermoord. De vrouw correspondeerde inmiddels niet alleen met de moordenaar, ze had zich opgeworpen als zijn persoonlijke verdediger. Aphra kon dit toen niet bevatten. Het hier en nu gaf haar een nieuwe mogelijkheid om dit op een dieper niveau te accepteren. Ze begon te begrijpen dat ieder mens het zaad van de moordenaar en de heilige in zich draagt.
Mededogen
Op het moment dat we in staat zijn onszelf te vergeven, ervaren we mededogen met Al Wat Leeft. Mededogen is een uitingsvorm van de liefde die we in wezen zijn …
Niet iedereen kon mijn afscheidsbrief naar Edward waarderen. Mensen zoals hij verdienen immers niet beter? Schaam je niet, ook ik dacht eens op die manier. Het was in die tijd dat ik leefde in afgescheidenheid en dacht dat ik anders – lees beter – was dan anderen. Ik weet niet waar de knop is omgegaan. Waarschijnlijk is het een geleidelijk proces geweest. Naarmate ik mezelf durfde te omarmen in mijn lichtkant en mijn schaduwkant, begonnen de sluiers van de illusies te verdwijnen en begon ik me te realiseren dat er geen verschil is tussen jou en mij – tussen Edward en mij. In essentie zijn we één en dezelfde. Ik heb geen medelijden met Edward en alle Edwards. Medelijden is een vernedering van het Zelf. Edward had zichzelf al onmenselijk genoeg gestraft. Ik hoefde dat niet te doen.
Integendeel, ik heb mijn handen vol met mijn eigen onvolkomenheden. Ik rouw. Ik rouw om Edward en alle Edwards. Zolang er nog mensen zijn zoals Edward hebben wij, als menselijke wezens, nog een hele weg te gaan.
Ieder mens heeft ooit een moeder gehad. Er is geen echte moeder die haar kind laat vallen, zelfs al heeft hij een moord begaan. Als de stap naar mededogen te groot voor je is, stel je dan voor dat je de moeder bent van diegene waar je een hekel aan hebt. Het maakt dan niet uit of het voorwerp Edward is of Bush of Saddam Hoessein.
Niet alleen onze haat, ook onze grapjes over de onvolkomenheden van anderen houdt afgescheidenheid in stand. Het maakt ons bitter en helpt zeker niet mee om de wereld te verbeteren. Licht sturen naar crisissituaties, hoe zuiver de intentie ook moge zijn, blijft een spel zolang we onszelf niet in mededogen omarmen. En als we dat laatste gedaan hebben hoeven we geen lichtjes meer te sturen, dan zijn we mens geworden en omarmen we de wereld in het licht van onze innerlijke Christus of Boeddha.
Vergeving
Vergeving is het fundament
waar innerlijke vrede zich op kan ontvouwen.
Ik wens niet langer te vergelden,
ik ben bereid om te vergeven.
Ik vergeef mezelf voor alle fouten
die ik in het verleden heb gemaakt.
Deze fouten hebben mij gepolijst
tot een open en liefdevol mens
met ruimte voor ieder die anders is,
voor ieder die anders denkt.
Ik vergeef mezelf en anderen in de wetenschap
dat vergeving onze harten zal openen
naar universeel broederschap.
